بیماری نکروز لوزالمعده (IPN ) قزل آلا:
نکروز عفونی لوزالمعده IPN با عامل ویروسی یک نوع بیماری مسری است که موجب بروز بیماری در اکثر آزاد ماهیان پرورشی آبهای شیرین میگردد و گاهی تا صد در صد تلفات در ماهیان 1-4 ماهه را به دنبال دارد.
در سالهای گذشته وقوع بیماری IPN در ایران و ردیابی آن در تخم و بچه ماهیان قزل آلا گزارش شده و به عنوان یکی از عوامل مهم در مرگ و میر بچه ماهیان در مراکز تکثیر و پرورش ماهی قزل آلا شناخته می شوند(اخلاقی و همکاران 2007 و رئیسی و همکاران ( 2010a.
مرگ و میر در دمای بالا ( ۱۰ تا ۱۴ درجه سانتیگراد) بیشترین سرعت را دارد. در دمای پایین تر دوره مرگ و میر طولانی تر می شود و غالباً کاهش می یابد
ماهیان حامل IPN :
این ماهیان تا بیش از ۲ سال ویروس IPN را از ادرار و مدفوع خود ترشح می کنند. این ویروس بسیار مسری است و از طریق تماس و همچنین بلع بافتهای آلوده به شکل افقی انتقال می یابد. انتقال عمودی از طریق مایعات تولید مثلی بر روی تخم و داخل تخم صورت می گیرد. همچنین ویروس IPN مشکوک به مشارکت در تلفات تخم هاست.
پیشگیری:
ضد عفونی و قرنطینه تنها روش عملی کنترل شیوع IPN. محسوب می شود.
این ویروس یکی از پایدار ترین ویروس ها می باشد که می تواند چندین ماه در امعا و احشای منجمد زنده بماند.
در آب شیرین با دمای ۱۵ درجه سانتیگراد ۵ روز، در آب رودخانه با دمای ۴ درجه سانتیگراد ۱۰ روز و در آب استریل به مدت سه ماه به بقای خود ادامه دهد.
همچنین می تواند بیش از یک ماه در دمای ۱۰ درجه سانتیگراد در معرض جریان هوا زنده بماند.
ریشه کن نمودن بیماری در کارگاه سردابی :
ترکیبی از روش ها شامل کشتار به همراه ضدعفونی و رعایت بهداشت توانسته بیماری را از کارگاههای پرورش ماهی ریشه کن کند.
هزینه ریشه کن کردن ویروس در یک کارگاه تکثیر و پرورش قزل آلا از خسارات حاصل از تلفات سالیانه کمتر است
روشهای احتمالی درمان:
ویروس IPN توسط کلر به میزان ۴۰ میلی گرم در لیتر در عرض ۳۰ دقیقه، توسط محیط اسیدی با پی اچ ۱۲٫۵ به مدت ۱۰ دقیقه و ۹۰ میلی گرم اوزون به مدت ۰٫۵ تا ۱۰ دقیقه غیر فعال شود.
نشانه های تشخیصی بیماریIPN:
1.عدم تمایل به گرفتن غذا
2.کاهش تدریجی تعادل
3.شنای چرخشی
4.فرورفتن ماهی مبتلا به عمق و شنا به سمت پایین
5.ضربه زدن آهسته به تراف یا مخزن سبب شروع شنای نوزادان می شود.
6.ماهیان جوان که به صورت حاد یا تحت حاد به بیماری مبتلا هستند رنگ بدنشان تیره می شود.
7.کاهش وزن در ماهیان جوان
8.کم خونی در ماهیان جوان
9.پر بودن دستگاه گوارش از موکوس نیمه شفاف یا روشن
10.عدم ترشح صفرا عامل موکوس شفاف است.
11.کمرنگ شدن کبد و طحال
12.خونریزی در بافت احشایی، روده و لوزالمعده